ویژگی‌ های کانی‌ شناسی، بافتی و میان‌ بارهای سیال در زون سیلیسی میده، شمال پاریز، کمربند مس کرمان: بررسی ارتباط زایشی با سامانه‌ های پورفیری

رمضانی, زینب; علیرضایی, سعید; عین علی, مرتضی

doi:10.22067/econg.2021.51673.84923

ویژگی‌ های کانی‌ شناسی، بافتی و میان‌ بارهای سیال در زون سیلیسی میده، شمال پاریز، کمربند مس کرمان: بررسی ارتباط زایشی با سامانه‌ های پورفیری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

² شرکت فنی مهندسی پارس اولنگ، تهران، ایران

10.22067/econg.2021.51673.84923

چکیده

زون‌های سیلیسی با ابعاد متفاوت در کمربند ماگمایی کرمان وجود دارد که ممکن است برخی نشان‌دهنده لیتوکپ در سامانه‌های مس پورفیری باشد. برای بررسی این پتانسیل، یک زون سیلیسی در سنگ‌های آندزیتی- ‌بازالتی در منطقه‌ میده در شمال پاریز و برای مقایسه، زون‌های سیلیسی در حاشیه سامانه مس پورفیری سریدون و یک سامانه رگه در شرق سرچشمه بررسی شده است. زون سیلیسی میده بافت‌های توده‌ای، برشی و به‌ طور محلی حفره‌ای دارد و با هاله‌ای از دگرسانی سیلیسی- رسی فراگرفته شده است. رخنمون‌های کوچک و پراکنده‌ کوارتز- تورمالین نیز وجود دارد. هاله سیلیسی- رسی علاوه‌بر کوارتز حاوی کائولینیت و ایلیت است. زون‌های سیلیسی در سریدون و شرق سرچشمه، بافت‌ غالب توده‌ای و برشی دارند. در سریدون بافت حفره‌ای نیز توسعه یافته است. میان‌بارهای سیال در میده، سریدون و شرق سرچشمه اغلب دوفازی مایع- بخار غنی از مایع است. میانگین دمای همگن‌شدن به‌ترتیب 202، 247 و 177 درجه‌ سانتی‌گراد و میانگین شوری 62/1، 27/2 و 57/1 درصد وزنی معادل نمک‌ طعام است. سنگ کوارتز- تورمالینی حاوی میان‌بارهای چندفازی نیز است. میانگین دمای همگن‌شدن و شوری برای میان‌بارهای دوفازی به‌ترتیب 231 درجه سانتی‌گراد و 43/5 درصد وزنی معادل نمک‌ طعام و برای میان‌بارهای هالیت‌دار 382 درجه‌ سانتی‌گراد و 47 درصد وزنی معادل نمک ‌طعام است. با توجه به شواهد بافتی و کانی‌شناسی، زون سیلیسی میده در تراز کنونی نمی‌تواند بیانگر لیتوکپ مرتبط با سامانه پورفیری باشد. رخداد کوارتز- تورمالین می‌تواند نشان‌دهنده ارتباط با سامانه‌های ماگمایی باشد؛ اما این رخداد محلی است و نمی توان آن را تعمیم‌داد.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.20087306.1400.13.4.1.1

مراجع

Akhiaei, M., Kharqani, M., Rahimi, M. and Sereshki, F., 2015. Hydrothermal alteration zones in Torud-Chahshirin belt, using various processing techniques of Aster images. Scientific Quarterly Journal, Geosciences, 24(94): 107–116. (in Persian with English abstract) https://doi.org/10.22071/gsj.2015.43263

Alimohammadi, M., Alirezaei, S. and Kontak, D.J., 2015. Application of ASTER data for exploration of porphyry copper deposits: A case study of Daraloo–Sarmeshk area, southern part of the Kerman copper belt, Iran. Ore Geology Reviews, 70(4): 290–304. https://doi.org/10.1016/j.oregeorev.2015.04.010

Ashrafpour, E., Alirezaei S. and Ansdell, K.M., 2009. Ore geology and fluid inclusion studies of Arghash gold prospect, southwest Neishabour, NE Iran. Scientific Quarterly Journal, Geosciences, 71(18): 129–136. (in Persian with English abstract) https://doi.org/10.22071/gsj.2010.57001

Ashrafpour, E. and Haghighi, E., 2012. Report on the geology and mineralization in north Pariz prospecting area, Sirjan, Kerman province. Pariz steel co., Kerman, 85 pp.

Atapour, H., 2007. Geochemical evolution and metallogeny of potassic igneous rocks in Dehaj-Sardoieh, Kerman Province, with emphasis on specific elements. Unpublished Ph.D. Thesis, Shahid Bahonar University, Kerman, Iran, 280 pp. (in Persian with English abstract)

Ayuso, R.A., Barton, M.D., Blakely, R.J., Bodnar, R.J., Dilles, J.H., Gray, Floyd, Graybeal, F.T., Mars, J.C., McPhee, D.K., Seal, R.R., Taylor, R.D. and Vikre, P.G., 2010. In: D.A. John (Editor) Porphyry copper deposit model: Chapter B in mineral deposit models for resource assessment: U.S. Geological Survey Scientific Investigations Report 2010–5070–B, Denver, 169 pp.

https://doi.org/10.3133/sir20105070B

Bakshieev, I.A., Prokof’ev, V.Y., Zaraisky, G.P., Chitalin, A.F., Yapaskurt, V., Nikolaev, Y.N., Tikhomirov, P.L., Nagornaya, E.V., Rogacheva, L.I., Gorelikova, N.V. and Kononov, O.V., 2012. Tourmaline as prospecting guide for the porphyry-style deposits. European Journal of Mineralogy, 24(6): 957–979. https://doi.org/10.1127/0935-1221/2012/0024-2241

Bodnar, R.J., 1993. Revised equation and table for determining the freezing point depression of H2O–NaCl solutions. Geochimica et Cosmochimica Acta, 57(3): 683–684. https://doi.org/10.1016/0016-7037(93)90378-A

Bodnar, R.J., Lecumberri-Sanchez P., Moncada, D. and Steele-MacInnis M., 2014. Fluid inclusions in hydrothermal ore deposits. In: H.D. Holland and K.K. Turekian (Editors), Treatise on Geochemistry. Oxford: Elsevier, pp. 119–142. https://doi.org/10.1016/B978-0-08-095975-7.01105-0

Bodnar, R.J., Reynolds, T.J. and Kuehn C.A., 1985. Fluid-inclusion systematics in epithermal systems. In: B.R. Berger and P.M. Bethke (Editors), Geology and Geochemistry of Epithermal Systems. Reviews in Economic Geology, pp. 73–97. https://doi.org/10.5382/Rev.02.05

Bove, D.J., Mast, M.A., Dalton, J.B., Wright, W.G. and Yager, D.B., 2004. Major Styles of Mineralization and Hydrothermal Alteration and Related Solid- and Aqueous-Phase Geochemical Signatures. In: S.E. Church, P. von Guerard and S.E. Finger (Editors), Integrated Investigations of Environmental Effects of Historical Mining in the Animas River Watershed, San Juan County, Colorado. U.S. Geological Survey, Professional Paper 1651, pp. 165–230. Retrieved June 05, 2021 from https://pubs.usgs.gov/pp/1651/downloads/Vol1_combinedChapters/vol1_chapE3.pdf

Cairncross, B. and Bahmann U., 2006. Minerals from the Goboboseb Mountains: Brandberg Region, Namibia. Rocks & Minerals, 81(6): 442–457. https://doi.org/10.3200/RMIN.81.6.442-457

Chang, Z., Hedenquist, J.W., White, N.C., Cooke, D.R., Roach, M., Deyell, C.L., Garcia, J., Jr., Gemmell, J.B., McKnight, S. and Cuison, L., 2011. Exploration tools for linked porphyry and epithermal deposits: Example from the Mankayan intrusion-centered Cu-Au district, Luzon, Philippines. Economic Geology, 106(8): 1365–1398. https://doi.org/10.2113/econgeo.106.8.1365

Chiu, H.-Y., Chung, S.L., Zarinkoub, M.H., Mohammadi, S.S., Khatib, M.M. and Iizuka, Y., 2013. Zircon U–Pb age constraints from Iran on the magmatic evolution related to Neotethyan subduction and Zagros orogeny. Lithos, 162–63: 70–87. https://doi.org/10.1016/j.lithos.2013.01.006

Corbett, G.J., 2009. Anatomy of porphyry-related Au-Cu-Ag-Mo mineralised systems: Some exploration implications. In: K. Camuti and D. Young (Editors) Northern Queensland Exploration and Mining 2009 and North Queensland Seismic and MT Workshop Extended Abstracts. Australian Institute of Geoscientists (AIG) Bulletin 49, pp. 33–46. Retrieved Jan. 12, 2021 from

https://www.aig.org.au/publication-shop/digital-aig-bulletin-no-49-northern-queensland-exploration-mining-2009/

Dimitrijevic, M.D., 1973. Geology of the Kerman region. Geological Survey of Iran, Tehran, Report Yu/52, 334 pp.

Dimitrijevic, M.D., Dimitrijevic, M.N., Djordjevic, M. and Voluvic, D., 1973. Geological map of Pariz, No. 7149, scale 1:100,000. Geological Survey of Iran, Tehran.

Ebrahimi, S., Alirezaei S. and Pan, Y., 2011. Geological setting, alteration, and fluid inclusion characteristics of Zaglic and Safikhanloo epithermal gold prospects, NW Iran. In: A.N., Sial, J.S., Bettencourt, C.P. De Campos and V.P. Ferreira (Editors), Granite-Related Ore Deposits. Geological Society, London, pp. 133–147. https://doi.org/10.1144/SP350.8

Ebrahimi, S., Alirezaei, S., Pan, Y. and Mohammadi, B., 2017. Geology, mineralogy and ore fluid characteristics of the Masjed Daghi gold bearing veins system, NW Iran. Journal of Economic Geology, 9(2): 561–586. (in Persian with English abstract) https://doi.org/10.22067/ECONG.V9I2.51493

Ebrahimi, S., Pan, Y., Alirezaei, S. and Mehrparto, M., 2009. Mineralogy and fluid inclusion studies of Sharafabad epithermal gold deposit, northwest Iran. Scientific Quarterly Journal, Geosciences, 71(18): 149-154. (in Persian with English abstract) https://doi.org/10.22071/gsj.2010.57004

Einali, M., Alirezaei, S., Bakker, R.J. and Mohammadzadeh, Z., 2015. Laser Raman Microspectroscopy of fluid inclusions and evolution of ore fluids in Baghkhoshk porphyry copper system, southern Urumieh- Dokhtar magmatic belt. Scientific Quarterly Journal, Geosciences, 97(25): 21–36. (in Persian with English abstract) https://doi.org/10.22071/gsj.2015.41349

Farhoudi, G., 1978. A comparison of Zagros geology to island arcs. The Journal of Geology, 86(3): 323–334.

https://doi.org/10.1086/649694

Ghorbani Kahrizsangi, M., Alirezaei, S. and Asadi Harooni, H., 2014. Physicochemical characteristics, sulfur isotope ratio, and source of ore fluids in Kalchueh Cu-Au deposit, Central Iran. Researches in Earth Sciences, 18(2): 75–96. (in Persian with English abstract) Retrieved Oct. 12, 2020 from http://esrj.sbu.ac.ir/article_95295.html

Guilbert, J.M. and Park, C.F. (Translated by Alirezaei S.), 2016. The Geology of Ore Deposits, Amirkabir Publisher, Tehran, 983 pp.

Haghighi, E., Alirezaei, S. and Ashrafpour, E., 2013. Mineralization, alteration, and ore fluid characteristics in the Cheshmeh Hafez base and precious metals deposits, Torud-Chahshirin belt, North-Central Iran. Scientific Quarterly Journal, Geosciences, 88(22): 99–110. (in Persian with English abstract) http://dx.doi.org/10.22071/gsj.2013.53682

Hassanzadeh, J., 1993. Metallogenic and tectono-magmatic events in the SE Sector of the Cenozoic active continental margin of Iran (Shahr-e-Babak area, Kerman province). Unpublished Ph.D. Thesis, University of California, Los Angeles, U.S.A, 204 pp.

Hedenquist, J.W., Arribas, A. and Gozales-Urien, E., 2000. Exploration for epithermal gold deposits. In: S.G. Hagemann and P.E. Brown (Editors), Reviews in Economic Geology. Society of Economic Geologists, Special Publication 13, Littleton, pp. 245–277. https://doi.org/10.5382/Rev.13.07

Hedenquist, J.W. and Taran, Y., 2013. Modeling the formation of advanced argillic lithocaps: volcanic vapor condensation above porphyry intrusions. Economic Geology, 108(7): 1523–1540. https://doi.org/10.2113/econgeo.108.7.1523

Hosseini, M.R., Hassanzadeh, J., Alirezaei, S., Sun, W. and Li, C.Y., 2017. Age revision of the Neotethyan arc migration into the southeast Urumieh-Dokhtar belt of Iran: Geochemistry and U–Pb zircon geochronology. Lithos, 284–285(1): 296–309.

https://doi.org/10.1016/j.lithos.2017.03.012

Kazemi Mehrnia, A., 2010. Characteristics of the leached cap and evolution of the supergene-enriched blanket in the NW Kerman belt porphyry Cu-Mo deposits. Unpublished Ph.D. thesis, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran, 310 pp. (in Persian with English abstract)

Kazemi Mehrnia, A., Rasa, A., Alirezaei, S., Asadi Haroni, H. and Karami, J., 2011. Alteration mapping in Seridun porphyry copper deposit using infrared spectrometry (PIMA), ASTER satellite images and XRD. Scientific Quarterly Journal, Geosciences, 79(20): 3–12. (in Persian with English abstract) https://doi.org/10.22071/gsj.2018.54987

Lambrecht, G. and Diamond, L.W., 2014. Morphological ripening of fluid inclusions and coupled zone-refining in quartz crystals revealed by cathodoluminescence imaging: Implications for CL-petrography, fluid inclusion analysis and trace-element geothermometry. Geochimica et Cosmochimica Acta, 141(15): 381–406. https://doi.org/10.1016/j.gca.2014.06.036

Lecumberri-Sanchez, P., Steele-MacInnis, M. and Bodnar, R.J., 2012. A numerical model to estimate trapping conditions of fluid inclusions that homogenize by halite disappearance. Geochimica et Cosmochimica Acta 92(1): 14–22. https://doi.org/10.1016/j.gca.2012.05.044

McInnes, I.A., Evans, N.J., Fu, F.Q. and Garwin, S., 2005. Application of thermochronology to hydrothermal ore deposits. Reviews in Mineralogy and Geochemistry, 58(1): 467–498. https://doi.org/10.2138/rmg.2005.58.18

Moncada, D., Mutchler, S., Nieto, A., Reynolds, T.J., Rimstidt, J.D. and Bodnar, R.J., 2012. Mineral textures and fluid inclusion petrography of the epithermal Ag–Au deposits at Guanajuato, Mexico: Application to exploration. Journal of Geochemical Exploration, 114: 20–35. https://doi.org/10.1016/j.gexplo.2011.12.001

Naden, J., Kilias, S.P., Leng, M.J., Cheliotis, I. and Shepherd, T.J., 2003. Do fluid inclusions preserve δ18O values of hydrothermal fluids in epithermal systems over geological time? Evidence from paleo- and modern geothermal systems, Milos Island, Aegean Sea. Chemical Geology, 197(1–4): 143–159.