TY - JOUR ID - 27344 TI - کانی شناسی و ژئوشیمی عناصر نادر خاکی در کانسار روی- سرب- مس (نقره) گمیش تپه، جنوب‌غرب زنجان JO - زمین شناسی اقتصادی JA - ECONG LA - fa SN - 2008-7306 AU - صالحی, طوبی AU - قادری, مجید AU - رشیدنژاد عمران, نعمت اله AD - تربیت مدرس Y1 - 2011 PY - 2011 VL - 2 IS - 2 SP - 235 EP - 254 KW - مجموعه ولکانو- پلوتونیک پلیوسن KW - دگرسانی KW - روی- سرب- مس (نقره) KW - گمیش تپه KW - زنجان DO - 10.22067/econg.v2i2.7853 N2 - کانسار روی- سرب- مس (نقره) گمیش تپه در 90 کیلومتری جنوب‌غرب زنجان و در بخش شمال‌غربی زون ارومیه- دختر قرار دارد. رخنمون های سنگی منطقه معدنی را توالی‌های آتشفشانی- رسوبی و رسوبی الیگومیوسن و مجموعه ولکانو- پلوتونیکی پلیوسن (دایک‌های با ترکیب آندزیت پورفیری، توده نیمه عمیق داسیتی و ولکانیک‌های ریوداسیتی) تشکیل می دهند. از دگرسانی های موجود در کانسار می توان به دگرسانی های سیلیسی،‌ سیلیسی- سولفیدی، سریسیتی، کربناتی، آرژیلیکی و پروپیلیتی اشاره کرد. کانه زایی اصلی در کانسار گمیش تپه، به‌صورت رگه ای و در امتداد گسلی نرمال با روند شمال‌شرقی- جنوب غربی و شیب تقریباً قائم در سنگ‌های میزبان چون کریستال‌لیتیک‌توف داسیتی، گنبد نیمه عمیق داسیتی، خصوصاً توف ریولیتی رخ داده است. پاراژنز کانی‌شناسی در رگه‌های کانه دار از پیریت، آرسنوپیریت، کالکوپیریت، بورنیت، اسفالریت فقیر از آهن، گالن، تتراهدریت و اسپکیولاریت تشکیل شده است که کانی هایی مانند کوارتز، کلسیت، کلریت و کانی های رسی، آنها را همراهی می کنند. براساس نتایج آنالیزهای شیمیایی، میانگین عیار عناصر از رگه های کانه دار، شامل 6% روی؛ 4% سرب؛ 2% مس و ppm 88 نقره است. همچنین، الگوی توزیع عناصر نادر خاکی نمونه‌های دگرسان‌شده توده نیمه عمیق داسیتی (پلیوسن) و توف ریولیتی (الیگومیوسن) در مقایسه با نمونه‌های سالم، از عناصر LREE غنی شدگی دارند، در صورتی که HREE رفتارهای متفاوتی نشان می‌دهند. بی‌هنجاری منفی Eu در الگوهای بهنجار شده کندریتی سنگ های فوق، در ارتباط با افزایش نسبت سنگ/سیال و تجزیه پلاژیوکلازهایی است که از Eu نسبتاً غنی هستند. الگوی عناصر نادر خاکی توف سیلتی (کمرپایین ماده معدنی) در مقایسه با سنگ دیواره رگه های کانه دار، غنی شدگی از همه ‌REE و بی‌هنجاری مثبت از Eu نشان می دهد. اما در نمونه های کانسنگی، نسبت LREE به HREE و میزان Eu در مقایسه با توف ریولیتی (میزبان رگه های معدنی) و توف سیلتی، غنی شدگی بیشتری نشان می دهند که علت آن، تأثیر سیالات ماگمایی- گرمابی غنی از کلر است که سبب دگرسانی‌ در طول زون کانه زایی، تهی‌شدگی از LREE و Euدر سنگ های میزبان و سرانجام، تمرکز و حمل این عناصر در سیال کانه‌ساز شده است. UR - https://econg.um.ac.ir/article_27344.html L1 - https://econg.um.ac.ir/article_27344_be358490ab7bb3f591b2b6fea739c917.pdf ER -