2024-03-29T15:55:20Z
https://econg.um.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=4774
زمین شناسی اقتصادی
2008-7306
2008-7306
1390
3
1
بررسی شرایط نهشت، محیط رسوبی و تعیین زایش افق بوکسیتی در کانسارهای مندان و ده نو، منطقه دهدشت، استان کهگیلویه و بویر احمد با استفاده از مطالعات کانی شناختی
علیرضا
زراسوندی
هوشنگ
پورکاسب
عادل
ساکی
سمیه
سلامب اللهی
کانسارهای بوکسیت مندان و ده نو در فاصله 40 کیلومتری شمالشرقی شهرستان دهدشت در استان کهگیلویه و بویر احمد قرار دارند. بوکسیت این ناحیه به لحاظ زمانی مربوط به کرتاسه است و از دیدگاه ساختاری، در زون زاگرس چینخورده ساده قرار دارد. افق بوکسیتی بین دو سازند سروک و ایلام واقع گردیده است. هدف از این تحقیق، بررسی کانیشناسی، روابط بافتی، تعیین شرایط نهشت کانیهای بوکسیتی و ارتباط آن با منشا این کانسارها است. در این زمینه، مطالعات آزمایشگاهی شامل بررسی ویژگیای بافتی و ترکیب کانیشناسی این افق با استفاده از مقاطع نازک و صیقلی و نتایج آنالیز پراش پرتو X (XRD) مدنظر قرار گرفت. کانسار مندان از طبقات بوکسیتی متوالی مختلف تشکیل شده است: از پایین (قاعده) بهسمت بالا شامل بوکست سفید، خاکستری، سیاه، پیزولیتی و قرمز و زرد میباشد. در کانسار ده نو این توالی با عدم نهشت بوکسیتهای سیاه و خاکستری تکرار میگردد. بوهمیت، دیاسپور، کائولینیت و کلسیت از کانیهای اصلی هر دو سکانس بوکسیتی (مندان و ده نو) میباشد. بافت شاخص هر دو کانسار، در لایههای مختلف بوکسیتی عبارتند از اوولیتی- پیزولیتی، اوئیدی- اسفروئیدی، پیزولیتی، پلیتومورفیک و شکل دروغین است. با توجه به حضور بوهمیت بهعنوان شاخصترین کانی غنی از Al در محیط فرسایشی و ناپیوستگیهای رسوبی چنین به نظر میرسد که زایش این کانسارها شدیداً تحت تأثیر فرسایش و ناپیوستگی صورت گرفته در سنومانین- تورنین در زاگرس است. وجود خردههای آواری در پیزولیتها و اوئیدها شواهدی از انتقال را نیز نشان میدهد که بیانگر تشکیل اولیه بوکسیت بهصورت برجا و سپس در اثر فرسایش بهصورت تخریبی وارد حوضه رسوبی شده و بوکسیت کارستی را تشکیل داده است. با توجه به مطالعات میکروسکپی و نتایج XRD، در افق بوکسیتی مندان دو رخساره کانیایی تشخیص داده شد، که در شرایط محیطی متفاوت تشکیل شدهاند 1) رخساره اکسیدان که شامل کانیهای بوهمیت، دیاسپور، هماتیت و کائولینیت است. 2) رخساره احیایی که شامل پیریت، کلریت و دیاسپور است. نبود افق بوکسیتی خاکستری و سیاه در کانسار ده نو، مبین وجود فقط یک محیط اکسیدان در این منطقه است.
بوکسیت
کارست
بوهمیت
زاگرس
مندان
ده نو
2011
06
22
1
13
https://econg.um.ac.ir/article_27382_b8469b4e54f1431c7215556c56b1b77b.pdf
زمین شناسی اقتصادی
2008-7306
2008-7306
1390
3
1
زمین شیمی، پترولوژی و سن سنجی زیرکان – اورانیوم – سرب توده گرانیتوئیدی بی بی مریم، شمال خاور نهبندان، خاور ایران
محمد حسین
زرین کوب
سون لین
چانگ
سید سعید
محمدی
محمد مهدی
خطیب
توده گرانیتوئیدی بیبی مریم با وسعت حدود 5 کیلومترمربع به درون نوار افیولیت ملانژ خاور ایران، در پهنه جوش خورده سیستان نفوذ کرده است. آثار حرارتی این توده بر روی سنگهای میزبان نشان می دهد که این فعالیت بعد از جای گیری افیولیت ملانژ رخ داده است. این توده نفوذی که دارای روند کلی شمال باختری - جنوب خاوری است عمدتاً از تونالیت -کوارتزدیوریت تشکیل شده ولی در بخش شمال باختری آن یک واحد فرعی گرانودیوریتی به صورت دایک بروز کرده است. بافت غالب در توده تونالیتی _ کوارتزدیوریتی، دانه ای و در بخش گرانودیوریتی، دانه ای، میرمکیتی و گرافیکی است. کوارتز، پلاژیوکلاز (الیگوکلاز _ آندزین) و بیوتیت به عنوان کانیهای اصلی و آمفیبول (هورنبلند)، آپاتیت، زیرکان و کانی کدر از اجزای فرعی واحد اصلی این توده می باشند. کوارتز، پلاژیوکلازسدیک و آلکالی فلدسپار کانیهای اصلی و گارنت، آپاتیت و کانیهای کدر، کانیهای فرعی واحد گرانودیوریتی را می سازند. توده گرانیتوئیدی بی بی مریم در محدوده کالک آلکالن، متا آلومین تا اندکی پر آلومین و از نوع کمان ماگمایی قرار می گیرد. بالا بودن نسبت LREE/HREE، مقدار نسبت Sr/Y (میانگین 7/38)، و مقدار SiO2(میانگین48/69) به همراه فقدان آنومالی منفیEu نشان میدهند که این سنگها شباهت زیادی به آداکیت های غنی از سیلیس دارند. افزایش نسبت Sr/Y ناشی از ذوب عمیق و در محدوده ناپایدار شدن پلاژیوکلاز و پایداری گارنت تعبیر می شود. این ماگما می تواند از یک منبع اکلوژیتی یا گارنت آمفیبولیتی، حاصل از دگرگونی ورقه اقیانوسی فرورانده شده خاور ایران، سرچشمه گرفته باشد. سن سنجی به روش زیرکان اورانیم - سرب بر روی دانه های زیرکان جدا شده از فاز اصلی (تونالیت _ کوارتزدیوریت) نشان می دهد که این ماگماتیسم در 6/. ± 5/71 میلیون سال (ماستریشتین) رخ داده است. با توجه نتیجه سن سنجی می توان سن جای گیری افیولیت ملانژ میزبان را قبل از ماستریشتین دانست.
گرانیتوئید
بی بی مریم
سن سنجی
زیرکان _ اورانیم _ سرب
خاور ایران
2011
06
22
15
27
https://econg.um.ac.ir/article_27426_cfe8e7cc74e5f6ae422874d98d825a23.pdf
زمین شناسی اقتصادی
2008-7306
2008-7306
1390
3
1
مدل سازی، برآورد ذخیره و طراحی اولیه کانسار کرومیت معدن شش آبدشت، اسفندقه کرمان
محمدرضا
شایسته فر
محمد
محمدی
علی
رضایی
منطقه مورد مطالعه در جنوب استان کرمان و در زون اسفندقه- دولت آباد واقع شده است. در این منطقه معادن فراوانی از کرومیت یافت می شود که همگی توسط رخنمونهای سطحی کشف شده اند. با توجه به کارهای اکتشافی- استخراجی انجام شده قبلی و نبود لایه راهنما، حفر گمانه بهترین انتخاب جهت تکمیل اطلاعات تفصیلی در منطقه مورد مطالعه بود. برای اکتشاف تفصیلی و ارزیابی ذخیره، پس از برداشتهای اکتشافی، زمین شناسی و نمونه برداری اولیه، پروفیل ها و گمانه های اکتشافی طراحی شدند. گمانه های اکتشافی براساس اطلاعات سطحی، ترانشه های موجود در کمر بالای رگه کرومیت، طوری طراحی شدند که هر گمانه رگه کرومیت را در عمق 15 متری قطع کند. براساس نتایج حاصل از گمانه های حفر شده، نتایج حفاری و با توجه به ماهیت زمین شناسی منطقه، روش استخراج معدن برای سال اول به روش روباز و برای سالهای بعد به روش استخراج زیرزمینی کند و آکند انتخاب شد. براساس نتایج حاصل شده، این کانسار دارای ارزش اقتصادی بالایی است.
اکتشاف تفصیلی
پروفیل
گمانه اکتشافی
مدل سازی
معدن شش آبدشت
2011
06
22
29
40
https://econg.um.ac.ir/article_27460_8f4cb16c80d1c2fa87571e455e92ffba.pdf
زمین شناسی اقتصادی
2008-7306
2008-7306
1390
3
1
سن سنجی زیرکان به روش اورانیم- سرب در منطقه اکتشافی مس- طلا پورفیری ماهرآباد: شاهدی بر دوره متالوژنیک ائوسن میانی ذخایر پورفیری در شرق ایران
آزاده
ملکزاده شفارودی
محمد حسن
کریم پور
شرق ایران بهواسطه رژیم تکتونیکی زون فرورانش در گذشته که به فعالیتهای ماگماتیسمی آلکالن تا کالکآلکالن گسترده در زمان ترشیری انجامیده است، پتانسیل خوبی برای تشکیل کانسارهای مس پورفیری دارد. ماهرآباد اولین منطقه اکتشافی مس- طلای پورفیری بوده که در شرق ایران کشف شده است. این کانسار وابسته به یک سری استوک های پورفیری مونزونیتی تا دیوریتی است که درون سنگهای آتشفشانی جایگزین شده اند. پورفیریهای مونزونیتی، نقش اساسی را در کانیسازی داشته اند. زونهای دگرسانی گسترده ای شامل پتاسیک، سریسیتیک- پتاسیک، کوارتز- سریسیت- کربنات- پیریت، کوارتز- کربنات- پیریت، سیلیسی- پروپیلیتیک، پروپیلیتیک، کربناته و سیلیسی وجود دارد. کانی سازی به حالتهای افشان، استوک ورک و برش هیدروترمالی اتفاق افتاده است. براساس اکتشاف اولیه، مس بین 179 تا 6830 گرم در تن (میانگین 3200 گرم در تن) و طلا بیش از 1000 میلی گرم در تن (میانگین 570 میلی گرم در تن) وجود دارد. این منطقه اکتشافی یک ذخیره مس پورفیری غنی از طلاست. سن سنجی لیزر- ابلیشن اورانیم- سرب روی دو نمونه از توده های نفوذی مرتبط با کانی سازی نشان می دهد که پورفیریهای مونزونیتی در 8/0 ± 39 تا 8/0 ± 2/38 میلیون سال پیش در فاصله زمانی کمتر از یک میلیون سال در ائوسن میانی متبلور شده اند. این اولین سن دقیق را برای دوره کانی سازیهای نوع پورفیری مشخص می کند. همچنین نسبت ایزوتوپ اولیه (87Sr/86Sr)i و i(143Nd/144Nd) اولیه با توجه به سن 39 میلیون سال محاسبه شد. نسبت ایزوتوپ اولیه (87Sr/86Sr)i در توده های مونزونیتی بین 7047/0 تا 7048/0 بوده است. نسبت (143Nd/144Nd)i اولیه نیز بین 512694/0 تا 512713/0 میباشد. میزان εNd اولیه بین 45/1 تا 81/1 است. براساس داده های ایزوتوپی منشاء ماگمای اولیه خارج از پوسته قاره ای بوده است. این پژوهش می تواند برای بررسی جایگاه تکتونو- ماگماتیکی و تکامل شرق ایران مورد استفاده قرار گیرد.
بلوک لوت
ائوسن میانی
زیرکن
زمان سنجی زمین شناسی
لیزر ابلیشن ICP-MS
2011
06
22
41
60
https://econg.um.ac.ir/article_27496_de9b12defdbc125d597152b058313dca.pdf
زمین شناسی اقتصادی
2008-7306
2008-7306
1390
3
1
کانه زایی پلی متال سرب- روی، مس و آنتیموان نوع انتشاری، رگه چه ای و رگه ای در محدوده معدنی گله چاه- شوراب، مجموعه ماگمایی شرق ایران
بهزاد
مهرابی
ابراهیم
طالع فاضل
علی
نخبه الفقهائی
مجموعه ماگمایی شرق ایران در ناحیه لوت مرکزی، میزبان کانسارهای پلیمتال رگهای و پورفیری متعددی است که محدوده معدنی گلهچاه- شوراب در شمالغرب آن قرار دارد. سنگهای آتشفشانی و تودههای نیمهعمیق در منطقه، متشکل از کوارتزلاتیت پورفیری، داسیت و ریوداسیت پورفیری و هورنبلند- بیوتیت آندزیت با ماهیت کالکآلکالن، معادل گرانیت تیپ I، طی جای گیری در ترشیری، سنگ بستر منطقه را که شیل، سیلتستون و آهک ژوراسیک (سازند شمشک) است قطع کردهاند. گسلها و درز و شکافها، کنترلکنندههای اصلی کانیسازی در منطقه هستند. سیالات کانهدار حاوی سرب، روی، مس، آنتیموان و عناصر کمیاب، کانهزاییهای نوع انتشاری، رگه- رگه چهای و در مواردی استوکورک و برشی در این شکستگیها ایجاد کردهاند. کانهزایی رگهای و رگه چهای سرب+ روی± مس± آنتیموان در معدن متروکه گلهچاه به همراه دگرسانیهای کربناتی و سیلیسی مشاهده میشود. کانههای هیپوژن شامل گالن، اسفالریت، پیریت، کالکوپیریت، بورنونیت و تتراهدریت و محصولات سوپرژن آن شامل سروزیت، کوولین، دیژنیت و پیریت کلوئیدی نسل دوم است. کانهزایی سرب+ روی+ مس+ آنتیموان همراه با دگرسانیهای سریسیتی و سیلیسی در معدن متروکه شوراب نیز شامل دو نوع کانیسازی، یکی رگه چهای و رگهای برشی در مرز داسیت پورفیری، شیل و ماسهسنگهای ژوراسیک و دیگری کانهزایی انتشاری و انتشاری- رگه چهای درون نفوذیهای ریوداسیت و داسیتهای پورفیری دگرسانشده است. کانههای اصلی هیپوژن شامل گالن، اسفالریت، استیبنیت، پیریت آرسنیکدار، کالکوپیریت و مجموعه تتراهدریت- تنانتیت و کانیسازی سوپرژن سولفیدی- اکسیدی شامل مالاکیت، کوولین، سروزیت و پیریت ملنکوئیتی است. رخداد کانهزایی پلیمتال سرب+ روی+ آنتیموان± آرسنیک± نقره همراه با مجموعه دگرسانی سریسیتی، کربناتی و کلریتی در اندیس معدنی چوپان به دو شکل رگهای، رگه چهای- استوکورک (تا عمق 30 متری) محدود به گسلها و کانیسازی نوع انتشاری-جانشینی (عمق بیش از 70 متر) در سنگ میزبان ریوداسیت و داسیتهای پورفیری است. مطالعه سیالات درگیر حاکی از آن است که کانهزاییهای مس انتشاری- رگه چهای و پلیمتال انتشاری- جانشینی بهترتیب در کانسارهای شوراب و چوپان در دما، شوری و عمق بالاتری نسبت به کانهزایی سرب و روی رگه- رگه چهای کانسار گلهچاه تشکیل شدهاند و کانهزاییهای تشکیلشده در ارتباط با تحول سیالات گرمابی کانهدار و اختلاط با آبهای جوی دارای دما و شوری پایین در منطقه هستند.
کانه زایی پلی متال
انتشاری- رگه چه ای و رگه ای
مجموعه ماگمایی شرق ایران
گله چاه- شوراب
اختلاط سیالات گرمابی
2011
06
22
61
77
https://econg.um.ac.ir/article_27559_4a2e6b2bc83778dc3440b5339daa070d.pdf
زمین شناسی اقتصادی
2008-7306
2008-7306
1390
3
1
سنگ زایش اسکارن مرتبط با توده نفوذی مس پورفیری علی آباد-دره زرشک، یزد
بتول
تقی پور
محمد علی
مکی زاده
منطقه مورد مطالعه بخشی از نوار ماگماتیسم سنوزوئیک ایران مرکزی در غرب استان یزد را در بر می گیرد. نفوذ توده های لوکوکرات علی آباد-دره زرشک با ترکیب گرانیت تا گرانودیوریت و با سن الیگوسن، سبب رخداد دگرگونی مجاورتی و پیدایش اسکارن در بخش کنگلومرایی سازند سنگستان شده است. این توده ها منسوب به ماگمای کالکوالکالن و محیط کمان آتشفشانی هستند. مجموعه کانیهای زیر در اسکارن های این منطقه به ترتیب اهمیت مشاهده شده است: گارنت، اپیدوت، کوارتز، کلسیت، پیریت، اکسید آهن. گارنتهای قهوه ای رنگ کانی شاخص این اسکارن می باشند. بر مبنای آنالیزهای نقطه ای مایکروپروب گارنتها دارای میانگین ترکیب شیمیایی آندرادیت-گروسولر ( And 65, Gross 30) متمایل به قطب آندرادیت هستند. نفوذپذیری بالای کنگلومراها و وجود بخش های کربناته از عوامل مهم برای تراوش سیالات و شکل گیری گارنتها بوده است. تغییرات فشار بخشی اکسیژن در سیال سبب شکل گیری منطقه بندی نوسانی واضح در گارنتها شده است. تحول اسکارن علی آباد- دره زرشک درمحدوده دمایی 530 تا 380 درجه سانتی گراد و فشار 0.5 کیلو بار و فوگاسیته بالای اکسیژن بوده است. همیافتی نزدیک اسکارن با توده نفوذی حاوی کانی سازی مس پورفیری این اسکارن را از نوع اسکارن مس پورفیری نشان می دهد.
اسکارن
گارنت
آندرادیت
مس پورفیری
گرمابی
2011
06
22
79
92
https://econg.um.ac.ir/article_27595_ebe4e25b2aed9c44d20e2d750b9128f3.pdf
زمین شناسی اقتصادی
2008-7306
2008-7306
1390
3
1
فرورانش دوسویه نامتقارن؛ نظریه جدید در مورد محیط تکتونوماگمایی و متالوژنی بلوک لوت، شرق ایران
رضا
ارجمندزاده
محمد حسن
کریم پور
سید احمد
مظاهری
ژوزه فرانسیسکو
سانتوس
جورج
مدینا
سید مسعود
همام
زونهای فرورانش بهسمت غرب، برخلاف زونهای فرورانش بهسمت شرق ویژگیهای مشترکی شامل ساختارهای کمارتفاع، دراز گودال عمیق، صفحه فرورونده پرشیب و حوضه پشتقوسی مرکب دارند. محیط تکتونوماگماتیسم و متالوژنی بلوک لوت در حال حاضر مورد بحث است و نظریات بسیاری مطرح شده اند. علی رغم اینکه برخی مساله فرورانش را مردود دانسته اند، اکثر محققین فرورانش را به زیر بلوک افغان در نظر گرفته اند، اما عده ای معتقدند که پوسته اقیانوسی به زیر بلوک لوت کشیده شده است. نهشته های مس - طلای پورفیری در محیط ژئوتکتونیکی جزایر قوسی، طی ائوسن میانی تشکیل شده اند، در حالیکه نهشته های مولیبدن دار در ارتباط با ضخیمشدگی پوسته طی الیگوسن بوده اند. در این مقاله، داده های جدید عناصر کمیاب و ژئوشیمی ایزوتوپی گرانیتوئیدهای بلوک لوت همراه با شواهد ساختاری ارائه می شوند که نشاندهنده فرورانش دوسویه نامتقارن به زیر هر دو بلوک لوت و افغان با سرعتهای متفاوت پوسته اقیانوسی می باشد.
فرورانش نامتقارن
تکتونوماگماتیسم
بلوک لوت
بلوک افغان
داده های ژئوشیمی ایزوتوپی
2011
06
22
93
105
https://econg.um.ac.ir/article_27628_2e03614f8fb88aa5b3053b4ceda92fb5.pdf