TY - JOUR ID - 43407 TI - سنگ‌ شناسی و زمین شیمی گرانیتوئیدهای نوع I حرارت بالا در منطقه نوشا، استان مازندران JO - زمین شناسی اقتصادی JA - ECONG LA - fa SN - 2008-7306 AU - حکیمی بندبون, فربود AU - تاکی, سعید AU - مدرس نیا, محمد AD - دانشجوی دکتری، گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم پایه، واحد لاهیجان، دانشگاه آزاد اسلامی، لاهیجان، ایران AD - استادیار، گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم پایه، واحد لاهیجان، دانشگاه آزاد اسلامی، لاهیجان، ایران AD - استادیار، دانشکده علوم پایه، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران Y1 - 2022 PY - 2022 VL - 14 IS - 4 SP - 115 EP - 148 KW - گرانیتوئید KW - نوشا KW - گرانیتهای نوع I حرارت بالا KW - البرز مرکزی KW - حاشیه فعال قاره DO - 10.22067/econg.2023.79859.1060 N2 - منطقه مورد بررسی در حدود 30 کیلومتری جنوب رامسر، در زون البرز مرکزی واقع‌شده است. علاوه بر گرانیتوئیدهای نوشا (با سن حدود 56 میلیون سال)، رخنمون­ های موجود در این منطقه اغلب شامل واحدهای سنگی پالئوزوئیک و مزوزوئیک هستند. گرانیتوئیدهای نوشا از نظر سنگ ­شناسی ترکیب‌های دیوریت، سینیت، مونزونیت، مونزودیوریت، گرانودیوریت و کوارتز مونزونیت را دارا هستند و از نظر ترکیب کانی­ شناسی فلدسپات کانی اصلی است و برتری بافت در آنها متعلق به نوع دانه ­ای است. این سنگ‌ها از نظر سری ماگمایی کالک­ آلکالن پتاسیم بالا تا شوشونیتی بوده و متاآلومین هستند. ویژگی‌های زمین‌شیمیایی عناصر اصلی و کمیاب و همچنین ویژگی‌های سنگ‌نگاری حکایت از آن دارند که این گرانیتوئیدها در زمره گرانیت­ های نوع I و در عین حال بر اساس رفتار عناصر Ba، Ce و Y به انواع حرارت بالا تعلق دارند. غنی‏‌شدگی در عناصر سنگ دوست بزرگ یون و عناصر نادر خاکی سبک و تمرکز پایین عناصر نادر خاکی سنگین و عناصر با شدت میدان بالا به ‌همراه بی‏‌هنجاری منفی Nb و Ti در نمودارهای عنکبوتی، نشانه ماگماهای وابسته به پهنه فرورانش است. ماهیت I حرارت بالا و نیز ویژگی‌هایی نظیر نسبت ­های Y/Nb، Rb/Sr و Rb/Ba نشان می­ دهد که گرانیتوئیدهای نوشا خواص زمین‌شیمیایی هر دو مواد منشأ پوسته ­ای و گوشته ­ای را با نسبت‌های متفاوتی دارا هستند. بر مبنای نمودارهای متمایزکننده­ جایگاه تکتونوماگمایی و نیز ترکیب عناصر کمیاب، این گرانیتوئیدها متعلق به یک محیط حاشیه فعال قاره­ای هستند. ماگمای مادر از ذوب یک منشأ گوشته غنی‌شده، حاصل شده و حین صعود با پوسته قاره­ای آلایش یافته است. UR - https://econg.um.ac.ir/article_43407.html L1 - https://econg.um.ac.ir/article_43407_7d5517e0eb6b773e927e5dd17acd3238.pdf ER -